یکی از مباحثی که همواره ذهن انسان را بخود مشغول نموده ، اطلاع از وضعیتی ست که روح به محض بروز مرگ تجربه می نماید. با شنیدن سخنان افرادی که حالت "نزدیک به مرگ" را تجربه نموده اند می توان تا اندازه ای از این راز مطلع شد. مواردی که در ادامه مطالعه می فرمائید ماحصل اطلاعاتی ست که از افراد دارای تجربه "نزدیک به مرگ" جمع آوری شده .

لازم بذکر است که عده ای تنها چند مورد و عده ای دیگر تمامی این موارد را تجربه نموده اند. بدون هیچ توضیح اضافی می پردازم به لحظه به لحظه حالات روح پس از مرگ و جدائی از کالبد فیزیکی.

به محض بروز مرگ :

1- احساس سبکی و آرامش و توقف کامل دردی که احتمالاٌ در اثر بیماری و یا بروز سانحه وجود داشته. احساس شناور بودن در فضا و سپس مشاهده اتاقی که کالبد در آن قرار دارد.

2- مشاهده تونلی تاریک و پر صدا و جذب شدن بدرون آن.

3- در حین حضور در تونل ، مشاهده اقوام و دوستانی که قبلاٌ فوت نموده اند و نیز ماهیت هائی با رفتار توام با ملایمت که همگی ضمن خوش آمد گوئی وی را به آرامش دعوت می نمایند.

4- پس از گذشت زمانی معین در درون تونل نوری در انتهای آن مشاهده می نمایند و هنگام رسیدن به منبع آن نور نیروئی سرشار از عشق و محبت را دریافت و احساس آرامش و امنیتی دوچندان خواهند نمود.

5- در این مرحله قادر به روئیت دوران حیات خویش در جهان مادی می باشند. تمامی رفتار و اعمال آنها بار دیگر عیان می گردند. اما این مورد بتنهائی انجام گرفته و مورد قضاوت قرار نمی گیرد. شاید برای اطلاع از چراها و دلایلی که همواره در ذهن وی جای داشته.

6- در این مرحله به منطقه ای همچون مرز میان دو کشور می رسند که عبور از آن برایشان ممکن نیست. در این نقطه اصوات بسیار دل انگیز و آموزه هائی والا را درک و فرا خواهند گرفت. برخی از افراد با وجود یادآوری حضور در آن نقطه از بیاد آوردن مشاهدات و آن چیزهائی که فراگرفته اند عاجز می باشند.

7- به برخی از این افراد این اختیار داده می شود که یا در همانجا باقی مانده و یا به جهان مادی بازگردند . این در حالی ست که گروهی دیگر بنا بر اینکه هنوز زمان مرگ ایشان فرا نرسیده مجبور به بازگشت به کالبد فیزیکی خویش می گردند.

8- احساس ناامیدی و رنج فراوان بخاطر بازگشت اجباری به کالبد فیزیکی . این ناراحتی در برخی از افراد تا اندازه ای بوده که پس از بازگشت دچار افسردگی شدید گردیده اند.

9- این افراد پس از گذراندن چنین تجربه ای وارد فاز متفاوتی از زندگی شده و از هرگونه گرایشات مادی خود را دور نگاه می دارند. براحتی و بدون ذره ای نگرانی از مرگ سخن گفته و به راهنمائی اطرافیان خویش می پردازند.

موارد فوق درمورد افرادی ست که زندگی عاری از جنایت ، دشمنی ، طمع ، کینه و ... داشته اند و مطمئناٌ این تجربه ای یکسان برای همه ما نخواهد بود. در قسمتی دیگر به شرح حالات دیگری که قطعاٌ مطلوب نمی باشند اشاره خواهم داشت. بخش بزرگی از کتاب در دست نگارش بطور جامع به زندگی پس از مرگ و تجارب مخنلف اختصاص یافته است.

موقعى که انسان در حال احتضار قرار مى گیرد ونزدیک است جان از بدنش مفارقت کند، شیطان با فرزندان و یاران خود بر بالین او حاضر مى شوند و تلاش مى کنند تا با حیله هاى مختلف ایمان او را گرفته و آن را از چنگش بیرون آورند و این سخت ترین حالت براى محتضر است .

از امام صادق علیه السلام نقل شده است : هیچ انسانى نیست مگر این که در هنگام مرگ شیطان یکى از مأمورین خود را نزد او حاضر مى کند تا وى را وسوسه کند و در دینش به شک اندازد و او را به کفر بکشانند. این وسوسه ادامه دارد تا این که روح از بدن او خارج شود. اگر ایمان محتضر سست و عاریه اى باشد، شیطان به آسانى آن را از او مى گیرد و کافر از دنیا مى رود. و اگر محتضر از مؤ منان حقیقى باشد، شیطان نمى تواند بر او غالب شود و دین و ایمانش را بگیرد.سپس فرمود: هرگاه یکى از شما بر بالین شخصى از کسان خود رفتید که مرگش فرا رسیده است ، شهادتین را به او تلقین کنید تا شیطان به او دست نیابد.

در حدیث دیگرى آمده است : وقتى انسان در حال مرگ قرار مى گیرد،شیطان با یارانش بر او وارد مى شوند و در طرف چپ و راست او مى نشینند و مى گویند: دین خود را رها کن و بگو خدا دو تاست تا از این بلا و سختى که به تو روى آورده است نجات پیدا کنى. (چپ و راستى که در حدیث آمده است : کنایه از سعى و کوشش کردن شیطان در گمراه ساختن محتضر است . یا این که طرف راست کنایه از گمراهى در اعتقادات و اعمال صالحه ، مانند خیرات و مبرات است و طرف چپ کنایه از گمراهى به واسطه فسق و فجور و شراب خور جهت علاج دردمى باشد.)

وارد شده است : انسان هنگام مرگ ، زیاد تشنه مى شود. شیطان از اینفرصت براى گرفتن ایمان او استفاده مى کند و ظرف پر از آب سرد و گوارایىرا در دست گرفته و بر بالین انسان مى ایستد و ظرف را حرکت مى دهد.

محتضر در حالى که شیطان را نمى شناسد به او مى گوید: مقدارى از این آب را به من بده تا بیاشام .شیطان در جواب او مى گوید: اگر مایل به آشامیدن آب هستى و مى خواهى به تو آب دهم ، بگو خدایى در عالم وجود ندارد.اگر جواب او را ندهد و صورت خود را از او برگرداند، شیطان از طرف پا ظاهر مى شود و آن ظرف را حرکت مى دهد. شخص مؤ من باز درخواست مقدارى آب مى کند.شیطان مى گوید: اگر مى خواهى به تو آب دهم ، بگو محمد صلى الله علیه و آله و سلم پیامبر من نیست . اگر او ایمانش عاریه اى باشد آن جمله را مى گوید و بدین وسیله ایمان خود را به شیطان مى دهد و کافر از دنیا مى رود. در این هنگام آن ملعون آب را روى زمین مى ریزد و ظرف را مى شکند و مى گوید: من کار خود را کردم و احتیاجى به تو ندارم . اما اگر ایمانشثابت و محکم باشد کلام شیطان را رد مى کند و به او توجهى نمى نماید.

اگر انسان مى خواهد ایمانش دستخوش وسوسه هاى شیطان قرار نگیرد،باید اعمالى را که بزرگان دین به او دستور داده اند انجام دهد. از جمله :هنگام نماز شب از خدا بخواهد که ایمان او را کامل گرداند و شیطان را از اودور کند و در برابر نعمت (ایمانى) که به او عنایت کرده است شکرگذارباشد.

و به بندگان خدا ستم روا ندارد، دعاى عدلیه را زیاد بخواند، اعتقاد خود را بهپیامبر اسلام صلى الله علیه و آله و سلم و ائمه معصوم علیهم السلام محکم کند. نمازهاى خود را ضایع نکند و از آن ها مواظبت نماید در اول وقت بخواند. از طرفى اطرافیان محتضر باید هنگام مرگ بر بالین او قرآن بخوانند و شهادتین را به او تلقین کنند تا جان از بدنش ‍ مفارقت نماید.

از امام صادق علیه السلام نقل شده است : کسى که از نمازهاى خودمواظبت کند و آنها را با شرائطش انجام دهد. هنگامى که شیطان براىگرفتن ایمانش نزد او حاضر مى شود "ملک الموت " آن ملعون را مى راند ودور مى گرداند و شهادتین را به او تلقین مى نماید.از امام صادق علیه السلام نقل شده است : کسى که از نمازهاى خود مواظبت کند و آنها را با شرائطش انجام دهد. هنگامى که شیطان براى گرفتن ایمانش نزد او حاضر مى شود "ملک الموت " آن ملعون را مى راند و دور مى گرداند و شهادتین را به او تلقین مى نماید.

شیطان براى گرفتن ایمان انسان و گمراه کردن او از راه هاى گوناگونى واردمى شود تا به مقصود پلید خود برسد.

امام صادق علیه السلام در این باره فرمود: شیطان ممکن است به صورت جد و پدر انسان در آید و بگوید: از مذهب و ایمان خود دست بردار، زیرا من هم بر این دین بودم و اکنون مرا به واسطه آن عذاب مى کنند.سپس فرمود: از این جهت خویشان محتضر باید شهادتین را به او تلقین کنند و اعتقادات را به وى تذکر دهند؛ زیرا شیطان دشمنى آشکار براى انسان است .

وقتى انسان از دنیا مى رود باز شیطان دست از او بر نمى دارد و سعى مىکند به هر نحوى جنازه او را آزار دهد و انتقام خود را از او بگیرد.امام صادق علیه السلام در این باره فرمود: مرده هاى خود را هرگز تنها نگذارید؛ زیرا شیطان با آنان بازى مى کند و به اندرونشان ضرر مى رساند.(ممکن است مراد این باشد که شیطان حشرات یا حیوانات را مانند گربه و موش و مورچه و سوسک و مانند اینها را برانگیزد تا بر جسد میت راه پیدا کنند و از راه بینى و دهان و گوش داخل اندرون او شوند، اعضا و جوارح او را بخورند و مجروح گردانند).

منبع :انسان از مرگ تا برزخ مؤ لف : نعمت الله صالحى حاجى آبادى

*برکت درعمرنشانه لطف الهی است

عبادتها قبول و به همه شركت كنندگان در اين جلسه كه بيشترين آنها خانواده‌هاي عزيز شهدا هستند قدمتان رو چشم. بعد از دعاي قبولي عبادات و تشكر از ورود شما عزيزان بحثمان كه دنبال مي‌كنيم در ماه رمضان و بيننده‌هاي عزيز ماه رمضان ده اول تقريبا بحث را گوش مي‌دهند ادامه بحثهاي قبل و بحث انواع مرگها يك يكيش مرگ فرد بود يكيش مرگ جامعه است يكيش مرگ دل. گاهي انسان مي‌ميرد گاهي يك امت مي‌ميرد نه اينكه همه هلاك مي‌شوند زنده‌اند نفس مي‌كشند اما انگار مرده‌اند امت مرده بعد هم گاهي انسان زنده است دلش مرده. راجع به قيامت دلايلي را گفتيم حرفهايي را زديم در اينجا هم ادامه اين بحث را مي‌گويم بعد تا به اين برسيم دنباله دلايل: دلايل معاد 1- آفرينش نخستين دليل اينكه قيامت هست اينكه خدا اولش هم ما را در نخستين بار در روز اول ما را آفريد كسي استخواني را برداشت استخوان پوسيده را برداشت آمد خدمت پيغمبر اين استخوان پوسيده را با دستش فشار داد آردش كرد و نرم كرد گفت «قالَ مَنْ يُحْيِ الْعِظامَ وَ هِيَ رَميمٌ» يس/78 اين استخوان پوسيده كه پخش شد چطور دو مرتبه جمع مي‌شود قل قرآن مي‌فرمايد: به آنها بگو «قُلْ يُحْييهَا الَّذي أَنْشَأَها أَوَّلَ مَرَّةٍ» يس/79 هم او كسي كه اولين مرتبه درست كرد دومش هم درست مي‌كند اگر يك كسي يك سنجاق گرفت برد پشت پرده يك هلي كوپتر داد بيرون همه برايش كف مي‌زنند حالا اگر اين آقاي مخترع گفت آقا من اين هلي كوپتر را باز مي‌كنم دو مرتبه مي‌بندم شما شك مي‌كنيد بله آن كسي كه از يك سنجاق يك هلي كوپتر ساخت باز كردن و بستنش كاري ندارد هر كشوري هيچ هنري نداشته باشد مونتاژش كه بلد است ممكن نتواند بسازد اما باز كردن و بستن آسانتر. شما ممكن است بگويي من نمي‌توانم دوچرخه بسازم اما دوچرخه ساخته را مي‌تواني باز كني و ببندي ساعت را ممكن نتواني بسازي باز كردن و بستن طوري نيست او خدايي كه ما را ساخت تو قبر باز مي‌كند قيامت دوباره جمع مي‌كند سوال: ما وقتي مرديم استخوانهايمان پخش شد ذرات پخش شده چه جوري يك جا جمع مي‌شود سوال: ذرات پخش شده چطور يك جا جمع مي‌شود؟ پاسخ: شما دوغ مي‌ريزي تو مشك مشك را تكان مي‌دهي خوب كه مشك را تكان دادي ذرات چربي يكجا جمع مي‌شود چطور شما تكان مي‌دهي به مشك چربيها هرجا هست يكجا جمع مي‌شود خدا مي‌گويد: «إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها» زلزال/1 همينطور كه شما مشك را تكانش مي‌دهي، خدا زمين را تكانش مي‌دهد و شما كه مشك را تكان مي‌دهي ذرات چربي يكجا جمع مي‌شود خدا مي‌گويد زمين را تكان مي‌دهم استخوان پوسيده‌ها هر جا هست يكجا جمع مي‌شود از همه گذشته لباسهايي كه شما پوشيديد خيلي هاش نفتي موادش از نفت انساني كه توانست نخ را از شكم نفت بكشد بيرون خداي او هم هر كجا باشيم ما را مي‌كشد بيرون مگر نه اين است كه گاو علف مي‌خورد شير مي‌دوشي خدايي كه شير را از شكم علف مي‌كشد بيرون ما هم هر كجا باشيم مي‌كشد بيرون ما يك لقمه نان مي‌خوريم اين مو مي‌شود و اشك مي‌شود و گوشت مي‌شود و ناخن مي‌شود و پيه مي‌شود و دندون مي‌شود يعني موي صورت ما موي سر ما اين مو، خدا هر كاري بخواهد مي‌كند حتي يك جايي را مي‌تواند نگه دارد و يك جا را مي‌تواند نگه ندارد. بين ابروي من و شما و بين موي سر اين چقدر فاصله است يك سانت، موي اينور كنار گوش دائما بلند مي‌شود. هي اصلاح كني باز هفته ديگه بلند مي‌شود اما موي ابرو از اول عمر تا آخر عمر. يك نون مي‌خوريم از يك پوست فاصله يك سانتيمتر. يك مو دائما رشد مي‌كند مثل موي سر يك مو بغلش رشد نمي‌كند. خدا هر جا را بخواهد هر جوري بخواهد نگه مي‌دارد يادتون اگر باشد پريروز گفتم در جلسه قبل، گفتم كف پا با اينكه كلفت است و با سنگ پا تميزش مي‌كنيم در حمام پاي كلفت تو جوراب كلفت تو كفش كلفت سرما مي‌خورد، چشم نازك پرده چشم نازك روبرو برف هيچ سرما نمي‌خورد هيچكس نمي‌گويد آقا چشمم يخ كرد همه مي‌گويند پام يخ كرد خداوند اگر بخواند انجام مي‌دهد بنابراين ما گيري نداريم كما بداكم تعودون همينطور كه اول درست كرد بعدش هم درست مي‌كند اگر يك خياط يك دكمه را دوخت دكمه دومش هم. آرايشگاهي كه شمال شرقي سر شما را اصلاح كرد جنوب غربيش هم اصلاح مي‌كند گيري ندارد قرآن مي‌فرمايد: «لَخَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ» غافر/57. شما در معاد گير داريد آفرينش آسمانها و زمين كه بزرگتره كاري ندارد آيه قرآن مي‌فرمايد: «وَ لَمْ يَعْيَ بِخَلْقِهِنَّ» احقاف/33 اصلا خدا كه خسته نمي‌شود «لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ» بقره/255 خوابش نمي‌گيرد چرتش نمي‌گيرد خسته نمي‌شود «ثُمَّ اللَّهُ يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَديرٌ» عنكبوت/20 خدا قدرت دارد در بهار درختها خشك قرآن مي‌گويد بخواهيم خشك نگهش مي‌داريم‌ها «لَوْ نَشاءُ لَجَعَلْناهُ حُطاماً» واقعه/65 بخواهيم خشك نگهش مي‌داريم باران مي‌ايد اين درخت خشك سبز مي‌شود همان خدايي كه شما هشتاد سال عمر مي‌كني هشتاد بار در هشتاد بهار روبروي چشمت خداوند اين برگهاي درخت را مي‌ريزد دو مرتبه سبز مي‌شود درختهايي داريم چند قرن سالشه صدها بار اين درخت برگش ريخت خود ما هر هفت هشت سال يكبار همه سلولهاي بدنمان تغيير پيدا مي‌كند يعني يك آدم هشتاد ساله 10 بار همه‌اش عوض شده و باز هم خودشه اگر هم يك سيلي زد هشت سالگي در رفت و نيروهاي انتظامي هشتاد سالگي گرفتش نمي‌تواند بگويد برو بابا من از آن زماني كه سيلي زدم تا الاني كه شما مرا گرفتيد هشت بار همه وجودم عوض شده مي‌گويند برو خوب عوض شدي، اما تو خودت خودتي با اينكه خودم خودمم هشت بار هم عوض شدم گير ما نداريم تو معاد خدايي كه شير را از شكم علف مي‌كشد بيرون و شما كه با تكان دادن مشك كره را از شكم دوغ مي‌كشي بيرون و خدايي كه از يك پوست و از يك مو، بغل ابرو رشد مي‌كند خود ابرو رشد نمي‌كند خدايي كه مي‌تواند روبرو برف پرده نازك را از سرما حفظ كند تو جوراب و كفش كف پا يخ كند كسي اگر ايمان به قدرت داشته باشد راجع به معاد وسوسه‌اي ندارد عمده اينكه در معاد چه مي‌خواهيم بكنيم چه خبر مي‌شود و ما چه جور بايد جواب بدهيم در سوره حج آيه 5 و 6 مي‌فرمايد كه: «يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنْ كُنْتُمْ في‏ رَيْبٍ مِنَ الْبَعْثِ فَإِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ تُرابٍ ثُمَّ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ مُخَلَّقَةٍ وَ غَيْرِ مُخَلَّقَةٍ لِنُبَيِّنَ لَكُمْ وَ نُقِرُّ فِي الْأَرْحامِ ما نَشاءُ إِلى‏ أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلاً ثُمَّ لِتَبْلُغُوا أَشُدَّكُمْ وَ مِنْكُمْ مَنْ يُتَوَفَّى وَ مِنْكُمْ مَنْ يُرَدُّ إِلى‏ أَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَيْلا يَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَيْئاً وَ تَرَى الْأَرْضَ هامِدَةً فَإِذا أَنْزَلْنا عَلَيْهَا الْماءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَنْبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهيجٍ ذلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَ أَنَّهُ يُحْيِ الْمَوْتى‏ وَ أَنَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَديرٌ» حج/6-5، «يا أَيُّهَا النَّاسُ»‌اي مردم «إِنْ كُنْتُمْ في‏ رَيْبٍ مِنَ الْبَعْثِ» اگر در قيامت دل و دل داريد نگاه كنيد به دوران كودكي كه تو شكم مادر «فإِنَّا خَلَقْناكُمْ مِنْ تُرابٍ» شما خاك بوديد خاك گندم شد و نطفه شد و در رحم مادر، بعد نطفه «ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ» اين نطفه شد به صورت خون بسته تو شكم مادر «ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ» به صورت گوشت نرم شد بعد هم همينطور مي‌فرمايد كه «ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلاً» بعدا به صورت طفل به دنيا آمديد بعد مي‌فرمايد همه را ديدي، يك مثل ديگه «تَرَى الْأَرْضَ هامِدَةً» زمين را مي‌بيني چه جور ما «أَنْزَلْنا عَلَيْهَا الْماءَ» باران مي‌فرستيم «اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ وَ أَنْبَتَتْ» اين زمين نبات خودش را به شما نشان مي‌دهد آخرش هم مي‌گويد «وَ أَنَّهُ يُحْيِ الْمَوْتى» حالا كه ديدي چطور از خاك گندم و از گندم نطفه و از نطفه آدم درست كردم و همينطور كه ديدي چطور از خاك مرده و باران چطور گل و گياه سبز كردم پس ديگه شك نكن «وَ أَنَّهُ يُحْيِ الْمَوْتى‏» مرده را هم زنده مي‌كند و انه علي كل شيء قدير. خوب از همه گذشته شما چوب را كه روشن مي‌كنيد اين حرارتش از كجاست مي‌گويند اين درخت زماني كه درخت بوده نور خورشيد را گرفته اين انرژيها را هي در خودش ذخيره كرده بعد شما گوگردي كه مي‌سوزانيد آنچه ذخيره كرده پس مي‌دهد پس ما معاد را در درخت مي‌بينيم كه درخت چطور عمري مواد ذخيره مي‌كند در يك رستاخيز ذخيره هايش را پس مي‌دهد «الَّذي جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ ناراً فَإِذا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ» يس/80 از درخت سبز آتش سرخ شما مي‌بينيد «فَإِذا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ» حرارت و گرما را از آن درخت دريافت مي‌كنيد، نمونه‌هاي عيني هم داشتيم كه خداوند روبرو مردم افرادي را مرگ داده و زنده كرده حضرت عيسي روبرو مردم مرده را زنده مي‌كرد. يك مقتولي افتاده بود دو تا قبيله دعوا داشتند اون مي‌گفت اين كشته اون مي‌گفت اين كشته آمدند پهلو حضرت موسي خداوند به موسي دستور داد به مردم بگو گاوي را بكشند بدن كشته گاو را به اين كشته بزنند دو تا كشته به هم بخورند كشته زنده مي‌شود پا مي‌شود مي‌گويد قاتل من كي بود درباره معاد هم نمونه‌هاي عيني داريم نظام گياهان يك نمونه در اين هم كه ذرات پخش شده مهم نيست چون خود كشاورز يك درخت انگور را قيچي قيچي مي‌كند قلمه قلمه مي‌كند هر قلمه‌اش يك جا كاشته مي‌شود همان قلمه مي‌شود يك درخت همينطور كه گياهان سبز مي‌شود در ماه بهار، همينطور كه از يك تك سلولي انسان درست مي‌شود اينها دلايل واضح معاد خوب از اين بحث بگذريم. گفتيم چرا از مرگ مي‌ترسيم در جلسه قبل تا اينجا آمديم. امام جواد فرمود: «لِأَنَّهُمْ جَهِلُوهُ فَكَرِهُوهُ وَ لَوْ عَرَفُوهُ وَ كَانُوا مِنْ أَوْلِيَاءِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ لَأَحَبُّوهُ»(معاني‏الأخبار، ص 290) افرادي كه از مرگ مي‌ترسند نمي‌دانند خيال مي‌كنند مرگ يعني نابودي چون ديدش اين است كه نابودي مي‌ترسه درست مثل بچه‌اي كه مادرش مي‌خواهد ببردش حمام بچه از حمام مي‌ترسه دوراني است. عوامل ترس را اينجا بنويسم باز عوامل ترس 1- جهل توي هواپيما اگر شما بنشيني يك خورده هواپيما تكان بخورد مي‌ترسي اما خلبان هيچ نمي‌ترسه چون مي‌دونه كه دليل تكان چيه پهلوي جراح وايسي ببيني تو بيمارستان شكم پاره مي‌كنه جيغ مي‌زني اما خود جراحها جيغ نمي‌زنند يك سري جيغها به خاطر جهل يك سري به خاطر نداشتن توشه است راننده تو بيابون مي‌ترسه براي اينكه مي‌ترسه بنزينش. مسافت زياد بنزين كم. يك سري جنس قاچاق مي‌ترسه چرا براي اينكه پشت صندوق عقب ترياك دارد. آدمها كه گناه كردند مي‌ترسند چرا براي اينكه جنس قاچاق دارند لقمه حرام خوردند حالا بايد جواب بدهند يك سري افراد خيلي دلبستگي دارند هر كس يك چيزي را خيلي دوست دارد وقتي مي‌خواهند ازش بگيرند ناراحت اما يك كسي دلبستگي نداشته باشد شهداي ما به دنيا دلبستگي نداشتند آنهايي كه دلبستگي داشتند تكان نخوردند افرادي هستند توكل ندارند نداشتن توكل مي‌گويد خوب حالا اگر من بميرم دختر دارم پسر دارم خيال مي‌كند كه پدر و مادر دختر و پسر را بزرگ مي‌كند چقدر ما در تاريخ داشتيم بچه‌هاي شهيد هستند اما رشدي كردند كه بچه‌هاي پدر و مادر دار نكردند حضرت امام رضوان الله تعالي عليه كوچولو بود پدرش را شهيد كردند در خمين رهبر انقلاب هم شد رجايي يتيم بود رئيس جمهور شد خود پيغمبر اسلام يتيم بود پيغمبر شد اينطور نيست كه حالا كه آدم بابا ندارد پس رشد ندارد اصلا گاهي وقتها قرآن مي‌فرمايد كه «أَ لَيْسَ اللَّهُ بِكافٍ عَبْدَهُ» زمر/36 يعني آيا خداوند بنده خودش را نمي‌تواند نگه دارد ما چه دليلي كه افرادي كه پدر دارند موفقند اگر كسي باباش شهيد شد شكست مي‌خورد بسياري از افراد تو روستا هستند نبوغ دارند و تو شهر هستند 16 تا تجديدي مي‌آورند بسياري افراد هستند نون و پنير مي‌خورند مي‌فهمند و بسياري از افراد نون و كباب مي‌خورند نمي‌فهمند اين شرايط خيلي دليل نيست اگر يادتون باشد چند وقت قبل من يك مقايسه كردم بين خودم و حجه الاسلام ابوترابي كه 10 سال اسير بود تو تلويزيون گفتم 10 سال حجه الاسلام و المسلمين آقاي ابوترابي كه اسير بود هيچي نداشت حتي يك قلم نداشت خودنويس نداشت راديو تلويزيون ماشين جا خواب رختخواب، خوب اسير و شكنجه و كتك 10 سال ايشون هيچي نداشت بندم 10 سال همه چيز داشتم اما نقش او خيلي بيش از نقش من اصلا من يك انگشت ايشون هم حساب نمي‌شوم يعني مي‌شود كسي يك خودكار هم نداشته باشد 100 هزار نفر را نجات بدهد مي‌شود كيسه‌اش پر خودنويس باشد بدرد يك قرص آكساپاسپرين هم نخورد اينطور كه نيست كه حالا چون شما بچه‌هاي شهدا هستيد من اين جمله را لازم بگويم براي همه بچه‌هاي شهدا كه پا تلويزيون هستند هيچ احساس نكنيد كه پدرتون با خدا معامله كرد و خدا جبران مي‌كند مي‌دانيد يكي از اسمهاي خدا جبار. يا جبار انشاء الله بعد از ماه رمضان روز عيد كه مي‌رويم نماز عيد بخوانيم نماز عيد فطر تو قنوت نماز مي‌خوانيم «و أَهْلُ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوت» جود و جبروت، جبروت يعني جبران مي‌كند خدا جبران مي‌كند يعني اگر از كسي چيزي را گرفت در مقابل يك چيزي را مي‌دهد اصلا خدا در كل انقلاب همينطور و كم شدنها دليل بر ضعف هم نيست حالا. چند رقم گاهي فرد از دنيا مي‌رود گاهي جامعه از دنيا مي‌رود جامعه مرده چه جامعه‌اي اگر كسي گناه ديد غصه نخورد آدم گناه ديد يا بايد با قدرت با عمل، اگر نشد با زبان اگر نشد با دل با قلب بايد ناراحت باشد بايد با عمل جلويش را بگيريم اگر با عمل نمي‌توانيم با زبان جلويش را بگيريم و اگر با عمل نمي‌شود با زبان هم نمي‌شود لااقل قلبا ناراحت باشيم كه چرا ايشون گناه مي‌كند چرا اين خلاف مي‌كند آن وقت حديث داريم كسي كه گناه ببينه نه با عمل تكان بخورد نه با زبان حرف بزنه نه غصه بخورد تو دل اين معلوم مي‌شود مرده است منتهي مرده دو رقم داريم مرده افقي مرده عمودي مرده افقي اينهاست كه قبرستانند مرده عمودي يعني راه مي‌رود نفس هم مي‌كشد اما بي خاصيت يعني فساد مي‌بينه «فَهُوَ مَيِّتٌ بَيْنَ الْأَحْيَاءِ» ميت بين ااحياء يعني مرده عمودي، جامعه مرده جامعه‌اي است كه امر به معروف و نهي از منكر نكند و لذا قرآن مي‌گويد «وَ لَكُمْ فِي الْقِصاصِ حَياةٌ يا أُولِي الْأَلْبابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ» بقره/179 اگر كسي را كشت قاتل را بايد گرفت كشت اگر قاتل را كشتيد معلوم مي‌شود شما زنده هستيد معلوم مي‌شود جامعه مرده جامعه‌اي كه قاتل صاف صاف راه برود و كسي كارش نداشته باشد پس گاهي فرد مي‌ميرد گاهي جامعه مي‌ميرد مرگ جامعه به چيست؟ بي تفاوتي. مرگ جامعه به چيست؟ امر به معروف و نهي از منكر در آن نشود مرگ جامعه به چيست؟ كسي غصه كسي را نمي‌خورد اگر ديديد مردم شدند بي خيال مي‌شود گفت اين جامعه مرد گاهي هم دل دل مي‌ميرد دل مرده چيه؟ دل مرده اين است كه تكان نخورد «اللَّهُ أَكْبَرُ»، «اللَّهُ أَكْبَرُ»، «اللَّهُ أَكْبَرُ»، «اللَّهُ أَكْبَرُ»، «أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ» اين هم مرده اصلا كسي كه شما خودت هم باشي اينطوري مي‌كني‌ها اگر يك پسري بغلت باشد بگو كه حسن جون حسن جو آقازاده آقازاده آقازاده پسر، به شما هستم اگر هفتاد بار صداش زدي تكان نخورد مي‌گويي مگه مرده‌اي يعني كسي كه هفتاد بار، چون روزي هفتاد بار اذان مي‌گويد «حَيَّ عَلَى الصَّلَاةِ»، «حَيَّ عَلَى الْفَلَاحِ»، «حَيَّ عَلَى خَيْرِ الْعَمَلِ»، «قَدْ قَامَتِ الصَّلَاةُ» دو مرتبه ظهر: «حَيَّ عَلَى الصَّلَاةِ»، «حَيَّ عَلَى الْفَلَاحِ»، «حَيَّ عَلَى خَيْرِ الْعَمَلِ». . . اگر كسي اذان را بشنود و تكان نخورد اين هم دلش مرده اين اصلا آدم بي ادبي كه هفتاد بار صداش مي‌زني سرش را بلند نمي‌كند و لذا صداي اذان كه بلند مي‌شود آدم بايد تكان بخورد بابا مي‌گويد حي، حي يعني بدو حالا نمي‌خواهم بدوي پاشو لااقل، بدو پيشكشت چند رقم مردن داريم مردن فرد روح مي‌ايد بيرون مردن جامعه امر به معروف و نهي از منكر از جامعه حذف مي‌شود مردن دل، نسبت به موعظه و تذكر دل تكان. «وَ إِذا ذُكِّرُوا لا يَذْكُرُونَ» صافات/13 هر چه تذكرش تكان نمي‌خورد حرفهايم را جمع كنم چي گفتم چند تا حرف زدم 1- خدا مي‌فرمايد: همينطور كه يك نطفه در رحم مادر تحولاتي پيش آمد تا شديد شما همينطور كه با بارندگي تحولاتي مي‌شود گياه مي‌شود اين تحولات نشان دهنده اين است كه روز قيامت هم شماها مي‌توانيد زنده بشويد. سوال: ذرات پخش شده چطور جمع مي‌شود؟ همينطور كه شما با زدن مشك چربيها را يك جا جمع مي‌كنيد همينطور كه علف مي‌خورند شير مي‌دوشي شير را از شكم علف مي‌كشيم بيرون نخ را از شكم نفت مي‌كشيم بيرون، براي خدا زنده كردن طوري نيست خدايي كه از يك سنجاق يك هلي كوپتر ساخت باز خواسته باشيم از اين هلي كوپتر را باز كنيم و ببنديم مشكل نيست يك تك سلول مي‌گيره يك اسپرم، انسان از يك اسپرم، يك اسپرم را مي‌گيرد مثل يك سنجاق يك هلي كوپتر مي‌دهد بيرون او او، شد حالا دو مرتبه مي‌گويد تو قبر من اين هلي كوپتر را بازش مي‌كنم روز قيامت به هم گرش مي‌زنم گيري ندارد مشكلي نيست بعد گفتيم افرادي كه از مرگ مي‌ترسند يا معناي مرگ را نمي‌دانند خيال مي‌كنند نيستي مرگ به معناي نيستي نيست جا به جا مي‌شود حديث داريم مرگ مثل پل مرگ قنطره هست جسر مثل حمام روايتهايش را از جلسه قبل گفتيم و كساني كه از مرگ مي‌ترسند كه بنزين ندارند كار صالح ندارند كار خوب نكردند يا جنس قاچاق دارند يا جاده را بلد نيستند گير اينهاست و بعد هم گفتيم گاهي فرد مي‌ميرد گاهي يك امتي مرده است ترسو هستند بي تفاوت و بي تعهدند گاهي هم دل مي‌ميرد نشان دهنده دل مرده اين است كه در مقابل اذان تكان نمي‌خورد. خدايا دل ما را زنده و زنده‌تر، جامعه ما زنده‌تر بفرما به ما توفيق برداشتن توشه، نداشتن جنس قاچاق انجام عمل صالح عبادي، ترك گناهان مرحمت بفرما. از خيرات و بركات ماه رمضان همه ما را بهره وافي مرحمت بفرما. 

مرگ و زندگی مهمترین مسأله آدمی در طول تاریخ است.آدمی فطرتاً طالب حیات است و متقابلاً ازمرگ فراری است لذا جدی ترین مسأله در زندگی را مرگ تشکیل می دهد که دغدغه انسان را به خود اختصاص داده و هر قوم بنا بر اقتضاءات فکری ،دینی و باورهای خویش دیدگاه خاصی را در این خصوص ارائه کرده است .نوع نگاه آدمی به مرگ تأثیر بسیار قابل توجهی در نحوه زندگی آدمی دارد. همچنین آنچه انبیاء و ائمه (علیهم السلام) همواره به آن دعوت کرده اند ایمان به معاد و جاودانگی است تا جایی که ایمان به معاد در کنار ایمان به یگانگی خدا ، در شمار اصول دین قرار گرفته است پیروان مکتب اسلام با تأسی از بزرگان مکتب اعتقاد به معاد را شالوده دین خود دانسته و آن را پاسخ مثبت به نیاز فطری بشر می دانند اما روشن است کسی که در عالم ملک است نمی تواند حقایق عالم ملکوت را بفهمد وآگاهی کامل زمانی حاصل می شود که این امر مورد تجربه انسان واقع شود. لذا راه برداشت از حقیقت مرگ و جهان پس از مرگ صرفاً در حیطه تعالیم انبیاء و اولیاست .حضرت علی (ع) که ولی مطلق الهی و صاحب ولایت کلیه و مطلقه الهی است جلوه هایی از روح بلند خویش و تجربیات درونی و معنوی خود را در "نهج البلاغه" به ظهور رسانده است به همین جهت پس از قرآن یکی از منابع صائبی است که می تواند زوایایی پنهان از آدمی و مرگ و حیات پس از مرگ را آنگونه که هست به طالبان بنمایاند. آنچه به عنوان یافته این تحقیق می توان گفت این است که در نگاه نهج البلاغه مرگ و زندگی معنایی فراتر ازمعمول دارند؛ مرگ حقیقی زمانی است که انسان فقط متوجه حیات دنیوی باشدو بالاترین نوع حیات،حیات معقول است که این امر حاصل نمی شود مگر با یاد مرگ و اجتناب از هوی و هوس و آرزوهای طولانی زیرا ازمنظر نهج البلاغه سخت ترین مانع در مسیر تکامل انسانها غفلت از مرگ است و یافته دیگر اینکه یاد معاد نه تنها دارای آثاری مثبت در سرای ابدی خواهد بود بلکه آثار آن در زندگی دنیوی نیز قابل توجه است. اهدافی که این نوشتار دنبال می کند عبارت است از :تبیین حقیقت مرگ و مرگ آگاهی از دیدگاه نهج البلاغه ، ارائه بیان روشنی از ارزش یاد مرگ از دیدگاه نهج البلاغه، اثبات معاد در نهج البلاغه و تبیین اثرات ایمان به معاد در زندگی از دیدگاه نهج البلاغه . روش تحقیق در این رساله توصیفی و اسنادی با تکیه بر تحلیل محتوا می باشد.